Het zou een prachtige quiz-vraag zijn die waarschijnlijk niet veel mensen goed beantwoorden. In welke van de volgende producten is een deel van het varken verwerkt? Een tube verf, handschoenen, een kaars, een snoepje, lucifers of behang? Wat het antwoord is…? In ál deze dagelijkse producten. Had jij het goed?
Door: Mascha Scharenborg
”De ‘alles van het varken-winkel’ voor bijzondere cadeaupakketten
Veelzijdigheid van het varken
Niet alleen vlees, maar alles van het varken kan gebruikt worden als het dier het varkensbedrijf verlaat om naar de slachterij te gaan. Dus ook al ligt er niet vaak een karbonade of varkensfiletlapje op jouw bord, dan kom je dus toch regelmatig in aanraking met iets van het varken. Die veelzijdigheid van het varken is bij velen nog onbekend.
Voor de Brabantse varkenshouders Marcel en Miriam Berkvens was dit dé reden om een lans te breken voor het negatieve imago dat de sector steeds vaker parten speelt en tegelijkertijd het gesprek aan te gaan met de consument.
Ontdekkingsreis
Want natuurlijk is het grootste deel van het varken bij de slachterij bestemd voor varkensvlees, maar wat gebeurt er met de botten, de huid, haren en bloed van het dier? Het echtpaar ging een flinke ontdekkingsreis aan om alles uit te zoeken. Ook hun eigen gezonde nieuwsgierigheid naar wat er met hun varkens gebeurt als het dier vanaf de boerderij de vrachtwagen in gaat speelde ook een rol bij hun zoektocht om dit verder uit te zoeken. Dat opende hun ogen. Werkelijk alles van het varken bleek bruikbaar, lekker of voedzaam te zijn.
Het boek ‘Pig 05049’ van ontwerpster Christien Meindertsma was daarbij een grote inspiratiebron. In het boek volgt Meindertsma delen van varken 05049 over de hele wereld, om na te gaan in welke producten ze werden verwerkt. Het boek bevatten foto’s en een korte beschrijving van maar liefst 185 producten waar delen van het varken in zijn verwerkt.
Miriam: ‘Daar wilde ik dolgraag meer mee doen. Al snel kwamen we op het idee om een winkel met alles met en over het varken te openen. Een winkel met een positieve kijk op het varken én meer waardering voor het varken.’
Een droom kwam uit. op 1 oktober openden ze in het centrum van Veghel hun winkel Oijnk: een varkenswinkel met een assortiment met alles van het varken. Uniek in Nederland. Van winegums tot verf en van speelgoed tot verfkwasten: het assortiment is divers en verrassend tegelijk.
Pakketten en worstenbroodjes
Een winkel starten in coronatijd bleek niet eenvoudig, maar het winkelend publiek wist hen al snel te vinden. Ook tijdens de kerstperiode wisten meerdere bedrijven Oijnk te vinden voor het samenstellen van een kerstpakket. Miriam en Marcel gingen niet bij de pakken neer zitten en brachten met de feestdagen menig gourmetschotel en veel van hun eigen vlees aan de man. Tijdens de carnavalsdagen, hét Brabantse feest dat dit jaar niet gevierd kon worden, verkochten ze worstenbroodjes en erwtensoep. Ook met Valentijnsdag stelden ze leuke pakketjes met diverse producten uit de winkel samen.
Vierkantsverwaarding
Al langere tijd zijn de varkenshouders uit Mariahout op zoek naar verbinding met consumenten. Op hun varkenshouderij staan ze open voor excursies en rondleidingen om te vertellen wat ze doen en waarom. ‘We zijn trots op ons werk en op onze dieren. Dat willen we laten zien.’
Graag gaan ze in gesprek over het dilemma waar ze voor staan met aan de ene kant het negatieve imago van de sector en de anderzijds de roep op lage prijzen en dus schaalvergroting. Deze gedachte leidde in 2016 tot het eerste PatéCafé.
Bij restaurants en door middel van proeverijen laten Marcel en Miriam hun zelfgemaakte paté proeven én tegelijkertijd vertellen ze hun verhaal over de uitdagingen rondom het runnen van een varkensbedrijf.
Marcel: ‘Wij laten consumenten op die manier zien waar hun varkensvlees vandaan komt. Zo gaan we in op het nut van de vierkantsverwaarding. Onze paté staat symbool voor de vierkantsverwaarding van het varken. Voor de paté gebruiken we alle minder gangbare delen van het varken om de beste smaak te krijgen. Zoals de lever, nieren, spek, kinnebakken, reuzel, poten en oren. We vinden het belangrijk om zichtbaar te zijn voor de consument en hen te laten inzien waar hun vlees vandaan komt en dat alle delen van het varken gebruikt kunnen worden om er heerlijke paté van te maken.’
Saneringsregeling
Het varkensbedrijf in Mariahout houdt op korte termijn op te bestaan. Marcel en Miriam meldden zich aan voor de saneringsregeling in de varkenshouderij. Met deze regeling kunnen varkenshouders, financieel gesteund door de overheid, stoppen met hun bedrijf om zo bij te dragen aan het verminderen van de stikstofoverlast.
Een punt zetten achter hun bedrijf is geen eenvoudige stap, maar hun bedrijf met 850 zeugen is verouderd en een opvolger hebben ze niet.
‘Varkens houden vinden we leuk, maar over varkens vertellen vinden we nóg leuker’, aldus Miriam. ‘Het is fijn dat we onze passie voor varkens kunnen voortzetten. In onze winkel kunnen we beide factoren combineren: we zetten ons in voor de varkenssector en gaan tegelijkertijd met de klanten een dialoog aan.
En dan blijkt steeds weer dat er veel onbekendheid is. Er is niets mis met een kritische houding, maar dit moet wel realistisch zijn. Ik vel nooit een oordeel als ik kritische vragen krijg of belerende opmerkingen. Het gaat om wederzijds respect. In de winkel heb ik meerdere gesprekken met klanten gevoerd waarvan ik na afloop zeker weet dat ze met een positievere kijk op de sector de winkel uit zijn gestapt. Daar doe ik het voor. Varkenshouders hebben het beste voor met hun dieren. Iedere dag vlees eten hoeft echt niet, maar eet bewuster vlees, probeer ik klanten mee te geven.’
De Brabanders zijn trots op wat ze tot nu toe hebben bereikt. ‘We hebben met Oijnk iets heel moois in handen. Een varken is de koning van de kringloop, we kunnen niet zonder. Kijk maar eens rond in onze winkel, dan zie je hoe verrassend en bijzonder dat is.’
Oijnk
Kalverstraat 13a
5461 JL Veghel
info@oijnk.nl